Ο Γεώργιος Παπανικολάου υπηρέτησε την έρευνα και δόθηκε ολοκληρωτικά στη σωτηρία των γυναικών. Δεν πούλησε ποτέ την «πατέντα» της ανακάλυψης του. Την προσέφερε στην ανθρωπότητα ολόκληρη, αφιλοκερδώς.
Δεν είναι η επάρατη νόσος. Ο καρκίνος έχει όνομα και με το όνομά του πρέπει να αντιμετωπίζεται. Ο άνθρωπος που αφιέρωσε τη ζωή του προσπαθώντας να πείσει για την παραπάνω διαπίστωση είναι άνδρας. Ένας γιατρός στον οποίο όλες οι γυναίκες ανά τον κόσμο οφείλουν αιώνια ευγνωμοσύνη.
Ο εφευρέτης του διάσημου Pap Test πάλεψε για να βρει τη λύση. Πέρασε χιλιάδες ώρες μπροστά από ένα μικροσκόπιο και τελικά θεμελίωσε τον τομέα της πρόληψης για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Πρόκειται για τη σημαντικότερη ανακάλυψη του 20ου αιώνα για τον καρκίνο καθώς σώζει το 70% των γυναικών παγκοσμίως από νεοπλασίες του τραχήλου της μήτρας εντοπίζοντάς τες σε αρχικό στάδιο.
Η παρατήρηση του κολπικού επιχρίσματος και η εύρεση σε αυτό ατύπων κυττάρων, που αποπίπτουν από το νεόπλασμα του τραχήλου της μήτρας, τον οδήγησαν στην ανακάλυψη του Pap Test. Μια ανακάλυψη που άλλαξε αποφασιστικά τον μέχρι τότε τρόπο αντιμετώπισης του καρκίνου.
Όπως αναφέρει η Μαρία Χούκλη στο αφιέρωμα ”Μεγάλοι Έλληνες” η ζωή του Γεώργιου Παπανικολάου ήταν μία σειρά από επώδυνες απελευθερώσεις ή αποκοπές. Απελευθερώνεται από τον τόπο που μεγαλώνει, από την οικογένεια, την Ελλάδα, τον πρώτο του έρωτα και φεύγει μακριά. Η μοίρα του τον κατευθύνει και ορίζει τα βήματά του. Γεννήθηκε σπουδαίος με μία αόρατη εντολή να υπηρετήσει την έρευνα και να δοθεί ολοκληρωτικά στη σωτηρία των γυναικών.
Ο ίδιος γεννήθηκε στις 13 Μαΐου του 1883 στην Κύμη της Εύβοιας σε μία αστική οικογένεια. Σε ένα πέτρινο σπίτι κάτω από την κεντρική πλατεία, που θα πάρει το όνομά του, μεγαλώνει μαζί με τους γονείς και τα δύο αδέρφια του. Είναι το τρίτο παιδί του Νικολάου Παπανικολάου και της Μαρίας Κριτσούτα. Ο πατέρας του ήταν επίσης γιατρός, ενώ διετέλεσε δήμαρχος Κύμης και βουλευτής Ευβοίας με το κόμμα του Χαρίλαου Τρικούπη.
Έμαθε να παίζει βιολί, να αγαπά τη λογοτεχνία και κάθε Κυριακή έψελνε στην εκκλησία. Αγαπούσε τις βόλτες δίπλα στη θάλασσα αλλά και τα μονοπάτια μέσα στο πράσινο. Ο μικρός Γιώργος ήταν ένα ευαίσθητο παιδί που άκουγε πάντα με προσοχή τον αυστηρό και απόμακρο πατέρα του.
Τελειώνοντας το δημοτικό και οι γονείς πήγε στην Αθήνα για ολοκληρώσει τις εγκύκλιες σπουδές του. Το 1898, σε ηλικία 15 ετών, έμεινε σε διαμέρισμα στην οδό Βαλτετσίου στο νούμερο 49. Μπήκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και αποφοίτησε με άριστα το 1904, σε ηλικία μόλις 21 ετών.
Μελέτησε φιλοσοφία και μυήθηκε στους Γερμανούς φιλοσόφους Γκαίτε, Καντ, Σοπενχάουερ και Νίτσε. Όπου και αν πήγαινε είχε ένα βιβλίο στο χέρι. Το διάβασμα και η μελέτη τον έκαναν να αντέξει όλες τις δυσκολίες.
Τα καλοκαίρια φρόντιζε να επιστρέφει στην πατρίδα του την Κύμη. Όσο και αν τον περίμεναν οικογένεια και οι φίλοι, ο ίδιος προτιμούσε την απομόνωση και το διάβασμα. Η θάλασσα τον τραβούσε σαν μαγνήτης.
Ο Γεώργιος Παπανικολάου επέλεξε τον κλάδο της Βιολογίας. Πρώτος σταθμός της μετεκπαίδευσής του υπήρξε η Ιένα. Εκεί θα παρακολούθησε μαθήματα του καθηγητή Ερνέστου Χαίκελ. Το 1908 συνέχισε τις σπουδές του στο Φρέιμπουργκ και τέλος στο Μόναχο στο Ζωολογικό Ινστιτούτο, με μεγάλους καθηγητές της εποχής: Χέρτβιγκ και Βάισμαν. Το 1910 έκανε τη διδακτορική διατριβή του με τίτλο ”Περί των όρων της φυλετικής διαφοροποίησης των Δαφνιδών”.
Στις 15 Σεπτεμβρίου 1910 παντρεύτηκε την Ανδρομάχη Μαυρογένη, κόρη στρατιωτικού και απόγονο της Μαντώς Μαυρογένους. Η ίδια του συμπαραστάθηκε μέχρι το τέλος του και τον βοήθησε σημαντικά στις έρευνές του. Είναι γνωστό πως ο Παπανικολάου έπαιρνε δείγματα κολπικού επιχρίσματος από εκείνη για 32 χρόνια. Του αφοσιώθηκε σε τέτοιο βαθμό που αποφάσισε να μην κάνει παιδιά για να είναι 24 ώρες το 24ώρο δίπλα του. «Δεν μετάνιωσα ποτέ για την επιλογή μου» θα αναφέρει σε συνέντευξή της μετά το θάνατο του Παπανικολάου. Μέχρι το 1982, όταν και άφησε την τελευταία της πνοή, συνέχισε το έργο του άνδρας απρόσκοπτα.
Η κοινή τους πορεία στην Αμερική του 1913 ήταν βασανιστική. Ο μεγάλος γιατρός ήταν ένας οικονομικός μετανάστης όπως χιλιάδες άλλοι. Το πορτοφόλι τους ήταν άδειο για αυτό και αναγκάστηκαν και οι δύο να γίνουν υπάλληλοι σε εμπορικό κατάστημα. Ο Γεώργιος Παπανικολάου πούλησε χαλιά και η Μάχη έραβε κουμπιά για 5 δολάρια την εβδομάδα. Παράλληλα δούλευε ως δημοσιογράφος στην ελληνική εφημερίδα Ατλαντίς και έπαιζε βιολί τα βράδια σε μαγαζιά μέχρι να κερδίσει μία θέση στο Εργαστήριο Ανατομικής του Πανεπιστημίου Κολούμπια και αργότερα, μια θέση στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ της Νέας Υόρκης.
Πρώτη ανάθεση η τοξικότητα του αλκοόλ πάνω στα ινδικά χειρίδια.
Ο Γεώργιος Παπανικολάου αναζήτησε αν τα κατώτερα θηλαστικά έχουν περιοδικό κύκλο όπως τα ανώτερα. Παίρνοντας κολπικό επίχρισμα ανακάλυψε πως έχουν. Η μελέτη δημοσιεύτηκε το 1917 στο περιοδικό Sience. Σκέπτεται να εφαρμόσει τη μέθοδο με το κολπικό επίχρισμα και σε γυναίκες.
«Η πρώτη παρατήρηση καρκινικών κυττάρων ήταν από τις τρομακτικότερες εμπειρίες της επιστημονικής μου καριέρας. Τα καρκινικά κύτταρα που είδα στο κολπικά επιχρίσματα ήταν τόσο αξιοπερίεργα που δεν ήταν δυνατόν να μην τα παρατηρήσει κανείς» φέρεται να είχε δηλώσει.
Αμφισβητήθηκε και χλευάστηκε από συναδέλφους του. Για πολλούς ήταν ο Έλληνας παραμυθάς που πίστευε πως θα νικήσει τον καρκίνο. Κι όμως. Το μικροσκόπιό του δεν έλεγε παραμύθια. Ο Παπανικολάου είχε δει αυτό που όλοι οι υπόλοιποι δεν έβλεπαν.
Οι έρευνες του Παπανικολάου επεκτάθηκαν στη συνέχεια στις κυτταρολογικές αλλοιώσεις στο καρκίνο του αυχένα της μήτρας και του ενδομητρίου, των οποίων τα πορίσματα δημοσίευσε το 1943 από κοινού μετά του καθηγητή γυναικολογίας Έρμπερτ Τράουστ σε ειδική μονογραφία υπό τον τίτλο ”Διάγνωσις του καρκίνου της μήτρας μέσω των κολπικών επιχρισμάτων”.
Η δημοσίευση της εργασίας κέντρισε το παγκόσμιο ιατρικό ενδιαφέρον και προκάλεσε την άμεση δοκιμαστική χρησιμοποίηση της μεθόδου σε διάφορα νοσοκομεία. Το 1944 έγινε η πρώτη εφαρμογή επί του ουροποιητικού συστήματος και στη συνέχεια επί του πεπτικού και άλλων συστημάτων του οργανισμού. Το 1950 το Pap Test εδραιώθηκε ως αποδεκτή μέθοδος σε όλο τον κόσμο.
