Η Κική Δημουλά έφυγε στις 22 Φεβρουαρίου 2020. Ύστερα από μια σπουδαία πορεία ζωής, αποτελεί κοινή ομολογία ότι υπήρξε μια σημαντική προσωπικότητα, που μέσα από το έργο της μας έκανε λίγο καλύτερη τη ζωή, μας έκανε λίγο καλύτερους ανθρώπους, μας έκανε να δούμε τον έρωτα αλλιώς, να νιώσουμε τον διπλανό μας διαφορετικά.
Εάν δεν πεθαίναμε, θα υπήρχε το για πάντα. Όχι στα αισθήματα. Εκεί για πάντα δεν υπάρχει. Ούτε η αγάπη, εκτός από την αγάπη της μάνας για τα παιδιά, αυτή είναι για πάντα. Η άλλη, όταν μιλάμε για φιλίες, για δεσμούς, όχι δεν υπάρχει για πάντα…
Η Δημουλά διακρίθηκε και πολυβραβεύτηκε ως ποιήτρια της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς, με μεγάλη απήχηση στο αναγνωστικό κοινό. Το πατρικό της όνομα, για όσους δεν το χουν ψάξει περισσότερο, ήταν Βασιλική Ράδου. Αθηναία στην καταγωγή και παντρεμένη από το 1952 με τον ποιητή και πολιτικό μηχανικό Άθω Δημουλά, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά, τον Δημήτρη (1955) και την Έλση (1957).
Μετά τις εγκύκλιες σπουδές της, προσελήφθη ως υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος, στην οποία εργάστηκε επί 25 έτη, έως το 1974, όπου και συνταξιοδοτήθηκε. Για μία οκταετία εργάστηκε αποσπασμένη στη σύνταξη του περιοδικού «Κύκλος», που εξέδιδε η τράπεζα, με λογοτεχνικό και οικονομικό περιεχόμενο, στο οποίο δημοσιεύονταν κείμενά της.
Η Κική Δημουλά πρωτοεμφανίστηκε στα γράμματα το 1952 με την ποιητική συλλογή «Ποιήματα», την οποία αποκήρυξε μετά από λίγο και την απέσυρε από την κυκλοφορία. Από τότε εξέδωσε τις ποιητικές συλλογές:
- Έρεβος (1956)
- Ερήμην (1958)
- Επί τα ίχνη (1963)
- Το λίγο του κόσμου (1971)
- Το τελευταίο σώμα μου (1981)
- Χαίρε ποτέ (1988)
- Η εφηβεία της λήθης (1994)
- Ενός λεπτού μαζί (1998)
- Ποιήματα (συγκεντρωτική έκδοση 1998)
- Ήχος απομακρύνσεων (2001)
- Χλόη θερμοκηπίου (2005)
- Συνάντηση (Ανθολογία με εβδομήντα τρία ζωγραφικά έργα του Γιάννη Ψυχοπαίδη, 2007)
- Μεταφερθήκαμε παραπλεύρως (2007)
- Τα εύρετρα ( 2010)
Το 1972 τιμήθηκε με το Β’ Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Το λίγο του κόσμου», το 1989 με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για τη συλλογή «Χαίρε Ποτέ», το 1996 με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για τη συλλογή «Η εφηβεία της λήθης» και το 2001 με το Αριστείο των Γραμμάτων της Ακαδημίας Αθηνών, για το σύνολο του έργου της. Τον ίδιο χρόνο της απονεμήθηκε ο Χρυσός Σταυρός του Τάγματος της Τιμής από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Στεφανόπουλο.
Το 2002 εξελέγη τακτικό μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, μόλις η τρίτη γυναίκα που έτυχε αυτής της τιμής, από το ανώτατο πνευματικό ίδρυμα της Ελλάδας. Οι βραβεύσεις για την Κική Δημουλά συνεχίστηκαν το 2009 με το Ευρωπαϊκό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της και το 2010 με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας, επίσης, για το σύνολο του έργου της. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες του κόσμου (Αγγλικά Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά, Πολωνικά, Βουλγαρικά, Γερμανικά, Σουηδικά κ.ά.).
Για την Κική Δημουλά έχουν αφιερώσει στο παρελθόν και οι New York Times ένα τεράστιο κείμενο (διαβάστε εδώ) που την ήθελε να είναι η επόμενη κάτοχος του βραβείου Νόμπελ: τα ποιήματά της είχαν ήδη εκδοθεί στα αγγλικά και όλοι οι ξένοι μιλούσαν για την Ελληνίδα διάδοχο του Σεφέρη ή του Ελύτη. Το Νόμπελ τελικά δεν δόθηκε στην ίδια, αλλά η Δημουλά είχε καταξιωθεί ως η Ελληνίδα ποιήτρια που πέρασε τα σύνορα.
Ούτε το προφέρω, ούτε μέσα μου, ποτέ δεν λέω “είμαι ποιήτρια”, ποτέ, ποτέ. Γράφω κάτι ποιήματα, λέω. Αυτό είναι. Κι είναι πολύ αυτό,είχε πει σε μία συνέντευξή της.
Ένα από τα ποιήματά της που έχει ξεχωρίσει στο κοινό που την αγάπησε είναι Ο Πληθυντικός αριθμὀς:
Ὁ ἔρωτας,
ὄνομα οὐσιαστικόν,
πολὺ οὐσιαστικόν,
ἑνικοῦ ἀριθμοῦ,
γένους οὔτε θηλυκοῦ, οὔτε ἀρσενικοῦ,
γένους ἀνυπεράσπιστου.
Πληθυντικὸς ἀριθμὸς
οἱ ἀνυπεράσπιστοι ἔρωτες.
Ὁ φόβος,
ὄνομα οὐσιαστικὸν
στὴν ἀρχὴ ἑνικὸς ἀριθμὸς
καὶ μετὰ πληθυντικὸς
οἱ φόβοι.
Οἱ φόβοι
γιὰ ὅλα ἀπὸ δῶ καὶ πέρα.
Ἡ μνήμη,
κύριο ὄνομα τῶν θλίψεων,
ἑνικοῦ ἀριθμοῦ
μόνον ἑνικοῦ ἀριθμοῦ
καὶ ἄκλιτη.
Ἡ μνήμη, ἡ μνήμη, ἡ μνήμη.
Ἡ νύχτα,
Ὄνομα οὐσιαστικόν,
Γένους θηλυκοῦ,
Ἑνικὸς ἀριθμός.
Πληθυντικὸς ἀριθμὸς
Οἱ νύχτες.
Οἱ νύχτες ἀπὸ δῶ καὶ πέρα.
Η ποίηση της Κικής Δημουλά θα μείνει ανεξίτηλη. Η ίδια δήλωνε άνθρωπος αυτοσχέδιος, που ο εαυτός της την ανάγκασε να είναι αυτό που ήταν. Υπήρξε ίσως η διασημότερη Ελληνίδα ποιήτρια. Η ίδια βρισκόταν σε μια διαρκή μάχη να δώσει στα πράγματα διαστάσεις που δεν έχουν, ή και να ξεκαθαρίσει τη θολή μορφή τους, εφαρμόζοντας μια άλλη, επίσης θολή μέθοδο, αυτή του ποιητικού λόγου.
